Śladami osadnictwa wołoskiego w Bieszczadach
Opis produktu
NAZWA TRASY: Śladami osadnictwa wołoskiego w Bieszczadach
RODZAJ TRASY: rowerowa
ODBIORCY TRASY: rekomendowana dla osób podróżujących w pojedynkę lub dla grup znajomych
POZIOM TRUDNOŚCI: trasa dla średnio zaawansowanych
PROFIL WYSOKOŚCIOWY:
Dzień I – 34 km
Dzień II – 50,5 km
Dzień III – 52 km
PRZEBIEG TRASY:
Lesko – Uherce Mineralne – Orelec – Bóbrka – Polańczyk – Myczków – Bukowiec – Rajskie –Tworylne – Zatwarnica – Dwerniczek – Smolnik – Lutowiska – Czarna Górna – Rabe – Równia – Ustianiowa Górna – Stefkowa – Bezmiechowa - Lesko
OPIS TRASY:
Dzień 1
Nasz pierwszy dzień, bieszczadzkim szlakiem kultury wołoskiej rozpoczynamy w Lesku, udając się w kierunku Uherców Mineralnych, jednej z najstarszych miejscowości w Bieszczadach, o której pierwsze wzmianki pojawiły się już w roku 1436. Przejeżdżając przez Uherce warto zobaczyć nowo otwartą Bieszczadzką Szkołę Rzemiosła, gdzie w starej poaustriackiej szkole można wziąć udział w warsztatach dawnych rzemiosł, jak kaligrafia, garncarstwo czy wypiek proziaków. Następnie w miejscowości Orelec zaglądniemy do Pracowni Miodosytnia, która zajmuje się promowaniem tradycyjnej biżuterii karpackiej – krywulek. Jadąc dalej, tuż za miejscowością Orelec znajdziemy klimatyczną Galerię Potoki w Bóbrce. Na ścianach galerii zobaczymy przepiękne obrazy ikony, gonty, krywulki i gerdany – wszystko będące rękodziełem bieszczadzkich artystów. Liczne pracownie artystyczne oraz pracownie rzemieślnicze są znakiem rozpoznawczym Bóbrki. Warto też odwiedzić jeszcze punkt sprzedaży tradycyjnych serów owczych oraz pasterskich „Pod Kapeluszem”. Kontynuujemy swoją podróż drogą 895 przez jedną najpopularniejszych turystycznie miejscowości Solina, z pięknym widokiem na Jezioro Solińskie, by dotrzeć do Muzeum Kultury Bojków w Myczkowie. Muzeum posiada liczne eksponaty prezentujące dziedzictwo kulturowe Bojków. Na obiad warto udać się do Oberży Zakapior, która specjalizuje się w daniach kuchni łemkowsko-bojkowskiej. Następnie wyruszamy dalej na południe trasą tzw. małej pętli bieszczadzkiej, aż do miejscowości Bukowiec, gdzie zakończymy dzień. Można tam wziąć udział w zajęciach edukacyjnych na temat produkcji serów, jakie oferuje certyfikowana zagroda edukacyjna „Serowy Raj”.
Dzień 2
Drugiego dnia jedziemy do miejscowości Rajskie, skręcamy w prawo by kontynuować podróż wzdłuż Sanu. Po przejechaniu ok. 15 km możemy zrobić sobą krótką przerwę na tarasie widokowym w miejscowości Tworylne. Przepływający tędy urokliwy San, bogactwo flory i fauny oraz napotykane ślady dawnych nieistniejących bojkowskich wsi jak Tworylne, Krywe czy Hulskie. Tuż za tarasem widokowym dojeżdżając do rozwidlenia kierujemy się na lewo, tym samym jadąc przez rezerwat przyrody „Hulskie im. prof. Stefana Myczkowskiego”, który ochrania las bukowy i jodłowo-bukowy oraz stanowiska rzadkich i chronionych gatunków, w szczególności drapieżników jak ryś, żbik czy niedźwiedź brunatny. Spotkać tu można także wiele gatunków gadów i płazów, m.in. salamandrę plamistą czy węża Eskulapa. Szczególnie warto zwrócić jednak uwagę na występujące tu ponad 100-u letnie buki i jodły oraz inne gatunki drzew o tzw. wymiarach pomnikowych. Następnie jedziemy do Zatwarnicy gdzie możemy odwiedzić Chatę Bojkowską. Ten zrekonstruowany budynek w stylu bojkowskim pełni obecnie funkcję izby historyczno-regionalnej oraz centralnego punktu Ekomuzeum „W Krainie Bojków”.Nastepnie docierając do Smolnika naszym punktem wizyty będzie cerkiew św. Michała Archanioła – cerkiew prawosławna w stylu bojkowskim. Następnie udajemy się wielką pętlą bieszczadzką na północ w kierunku Lutowisk. Znajdziemy tu kilka atrakcyjnych miejsc noclegowych jak np. stadnina/pensjonat Trohaniec, gdzie u podnóża Otrytu możemy podziwiać hodowlę hucułów – jedną z najstarszych polskich ras koni górskich. Do dyspozycji mamy też liczne gospodarstwa agroturystyczne oraz pole namiotowe. Kończąc ten dzień udajemy się na punkt widokowy w Lutowiskach, skąd rozpościera się widok na całe Bieszczady Wysokie.
Dzień 3
Ostatni dzień naszej podróży rozpoczynamy od zwiedzenia najbliższych okolic Lutowisk. Początki tej miejscowości sięgają roku 1580 i podobnie jak w przypadku wielu bieszczadzkich wsi, przez wieki żyli tu mniej lub bardziej zgodnie Łemkowie, Bojkowie, Żydzi i Polacy, tworząc wspólnie tą wielokulturową społeczność. By pamięć o tamtych czasach utworzono tu tzw. „muzeum bez murów”, czyli „Ekomuzeum 3 kultury”. Nasza dalsza rowerowa wędrówka wiedzie na północ, przez wielką pętlę bieszczadzką. Docierając do miejscowości Czarna Górna zatrzymamy się na chwilę by zajrzeć do niewielkiego prywatnego Muzeum Historii Bieszczad. Zgromadzono tu dość pokaźną ekspozycję przedmiotów, pochodzących przede wszystkim z XIX oraz XX wieku, związanych z całą historią Bieszczadów niekoniecznie tylko tych związanych z łemkowszczyzną i bojkowszczyzną. Ta niewielka wieś posiada jednak swoje interesujące tajemnice. Tajemnice te skryte są pod ziemią, są nimi występujące tu złoża ropy naftowej oraz źródła wód mineralnych, które spowodowały, że została ona wpisana na listę miejscowości, które posiadającą warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego lub eksploatacji naturalnych zasobów leczniczych, a nie posiadają statusu uzdrowiska. Zwiedzanie okolicę natkniemy się na pozostałości starych przedwojennych maszyn wydobywających ropę naftową. W Czarnej Górnej warto też odwiedzić cerkiew św. Dymitra z interesującym ikonostasem będącą na Szlaku Architektury Drewnianej. Jadąc wielką pętlą bieszczadzką, a następnie w Zadwórzu odbijając na zachód w kierunku Ustaniowej Dolnej, napotkamy na swojej drodze aż sześć obiektów cerkiewnych należących do tego najbardziej rozpoznawalnego szlaku turystycznego w województwie podkarpackim. Szczególnie warte uwagi będą: - cerkiew parafialna pw. św. Dymitra Męczennika w Czarnej oraz cerkiew greckokatolicka pw. św. Mikołaja w Rabem, które należą do nielicznie reprezentowanego nurtu klasycyzującego drewnianej architektury cerkiewnej, a także cerkiew greckokatolicka pw. Pokrow Przeświętej Bogarodzicy w Równi, która jest jedną z nielicznych zachowanych w południowo-wschodniej Polsce trójdzielnych cerkwi kopułowych.
Po odwiedzeniu cerkwi św. Paraskewy w Ustaniowej Górnej, wracamy na trasę wielkiej pętli bieszczadzkiej w kierunku ostatniego już obiektu architektury drewnianej w miejscowości Stefkowa. Następnie udajemy się do Olszanicy, gdzie tuż przed Pocztą skręcamy w prawo, by dotrzeć do Bezmiechowej będącej na trasie rowerowej jednego z najważniejszych w Europie szlaku Zielony Rower Greenway Karpaty Wschodnie (symbol R-61). Stamtąd udajemy się już do Leska zataczając pełny okrąg w naszej 3 dniowej podróży śladami kultury wołoskiej.
ETAPY, DŁUGOŚĆ I SZACUNKOWY CZAS TRASY:
Dzień 1
Lesko – Orelec [00:45 h; 11 km]
Orelec – Myczków [00:55 h; 12 km]
Myczków – Bukowiec [ 00:50 h, 11 km]
Dzień 2
Bukowiec – Tworylne [01:00 h; 15 km]
Tworylne – Zatwarnica [01:30 h; 17 km]
Zatwarnica – Smolnik [00:55 h; 14,5 km]
Smolnik – Lutowiska [00:15; 4 km]
Dzień 3
Lutowiska – Czarna Górna [00:36 h, 9,5 km]
Czarna Górna – Stefkowa [01:20 h; 25 km]
Stefkowa – Bezmiechowa [00:30 h; 9,5 km]
Bezmiechowa – Lesko [00:30 h; 8 km]
OPIS OBIEKTÓW:
Szlak Architektury Drewnianej - ogólnopolski szlak turystyczny powstały we współpracy województw śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Jego głównym celem jest ochrona zabytków architektury drewnianej, a także kultury i sztuki ludowej dawnej wsi. Odcinek podkarpacki ma długość 1202 km i podzielono go na 9 tras, gdzie odnajdziemy najciekawsze przykłady głównie architektury cerkiewnej po dawnych mieszkańcach województwa – Łemkach i Bojkach.
Muzeum Kultury Bojków w Myczkowie – prywatne muzeum, która gromadzi i dokumentuje pamiątki kultury materialnej i duchowej dawnych mieszkańców terenu obecnej gminy Solina. Zebrane eksponaty pochodzą z Myczkowa i okolicznych miejscowości między innymi z: Polańczyka, Berezki, Woli Matiszowej, Wołkowyi, Terki, Bukowca, Bereźnicy Wyżnej oraz Soliny. W zbiorach muzeum znajdują się także oryginalne ludowe stroje bojkowskie oraz stroje polskiej szlachty.
Solina i Zalew Soliński - Pierwszy raz Solina wzmiankowana jest w dokumencie z 1426 jako miejscowość leżąca w dobrach Kmitów. W II połowie XV w. miała miejsce powtórna lokacja wioski na prawie wołoskim. Budowę zapory rozpoczęto w 1960 r. Pozostałości dawnej wsi Solina znajdują się na dnie obecnego zbiornika. Zapora, która ma 81,8 m wysokości i 664 m długości, jest najwyższą zaporą wodną w Polsce, zaś Jezioro Solińskie jest największym sztucznym zbiornikiem wodnym w Polsce.
Ekomuzeum „3 Kultury” - to 13 kilometrowa ścieżka historyczno-przyrodnicza, pokazująca dziedzictwo kulturalne 3 kultur – żydowskiej, rusińskiej oraz polskiej. Na trasie możemy odwiedzić m.in. kirkut, ruiny synagogi, starą szkołę żydowską, cerkwisko i cmentarz greckokatolicki, stare bojkowskie chaty - chyże, neogotycki kościół św. Stanisława Biskupa oraz kilka punktów widokowych z tablicami informującymi o lokalnej florze i faunie. Znajdziemy tu również miejsca, gdzie kręcono zdjęcia do filmu „Pan Wołodyjowski".
Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku
Pierwsza wzmianka o istnieniu prawosławnej cerkwi w Smolniku pochodzi już z 1589 roku. Cerkiew w Smolniku reprezentuje unikatowy wśród zachowanych cerkwii, typ bojkowski. Jest to dzisiaj jedyny zachowany obiekt sakralny tego typu w Bieszczadach i jeden z trzech w całym kraju. W 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie. Włączona do podkarpackigo Szlaku Architektury Drewnianej
IMPREZY:
Lesko
Lipiec - Targi Rzemiosła i Przedsiębiorczości „Agrobieszczady”
Myczków
Maj - Noc w Muzeum Bojków
Lutowiska
lipiec – Powojenne Targi Końskie
Dwernik
Lipiec- Bieszczadzkie Święto Jagody
Ustrzyki Dolne
Lipiec – Karpacki Jarmark Turystyczny
Sierpień - „Święto Chleba” w Muzeum Młynarstwa i Wsi
Wrzesień – „Lepszy rydz niż nic”, jesienne grzybobranie
Zatwarnica
Sierpień - Kiermasz Bojkowski
GDZIE ZJEŚĆ I SPAĆ:
Oberża Zakapior - Kuchnia Domowa i Bojkowsko-Łemkowska
Zdrojowa 37, 38-610 Polańczyk
tel.: 661 075 340
Karczma Solina - Jędrulowa Chata
Solina 38a, 38-610 Solina
tel.: 603 552 553
Szeptucha
Spokojna 28A, 38-610 Polańczyk
tel.: 726 194 249
Skalny SPA
Zdrojowa 11, 38-610
Polańczyk tel.: 13 469 20 27
Zagroda Bukowiec
38-610 Bukowiec, Polska
tel.: +48 506 386 303
U Prezesa
Chmiel 28, 38-713 Lutowiska
tel.: 13 461 08 34
Bieszczadzka Koza
Smolnik, Wielka pętla bieszczadzka 25, 38-713
tel.: 509 507 357
Wilcza Jama
Smolnik 23, 38-723 Smolnik
tel.: 530 561 047
Pensjonat Gościniec Rabe
Rabe 36a, 38-710 Czarna
tel.: 608 438 328
Muzeum Młynarstwa i Wsi w Ustrzykach Dolnych
Fabryczna 12, 38-700 Ustrzyki Dolne
tel.: 13 461 13 12
Hotel Pałac w Olszanicy
Mała pętla bieszczadzka,
38-722 Olszanica, Polska
tel.: +48 13 461 74 50
Dodatkowe informacje
