ŚWIĘTO KARPAT 2025

TRZY DNI KULTURY, SMAKU I TRADYCJI
3-5 października 2025 | Ludźmierz

Zanurz się w niezwykłą podróż przez Karpaty – pełną dźwięków, smaków i opowieści. Przez trzy dni w sercu Podhala spotkają się przedstawiciele różnych kultur i regionów: z Polski, Czech, Rumunii i Słowacji. To święto, które połączy dziedzictwo kulturowe i kulinarne, z turystyką aktywną i edukacyjną.
W programie znajdą się koncerty, warsztaty i konkurs kulinarny. Odbędzie się również wyprawa śladami kultury wołoskiej, pokazy rzemiosła pasterskiego oraz spotkania z podróżnikami. To propozycja zarówno dla miłośników górskich wędrówek, jak i pasjonatów historii, folkloru i lokalnej kuchni.
Organizatorem wydarzenia jest Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu oraz Związek Podhalan w Polsce – stowarzyszenie z ponad 100-letnim doświadczeniem w promowaniu kultury 12 subregionów góralszczyzny polskiej. Wydarzenie współfinansowane jest z środków Województwa Małopolskiego.
Wydarzenie odbędzie się od 3 do 5 października 2025 r. na terenie Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich w Ludźmierzu – oddział MCK SOKÓŁ.

PROGRAM:
3 października – piątek
13:00 - Konferencja naukowa pt. „Granice Karpat” IDNLK w Ludźmierzu (sala wystawiennicza)
15:00 - Przerwa kawowa
15:30 - Spotykanie z podróżnikami karpackimi „Karpaty znane i nieznane” IDNLK w Ludźmierzu (sala wystawiennicza)
17:00 - Zakończenie

4 października – sobota
10:00 - 15:00 Międzynarodowy Konkurs Kulinarny „Karpacki Stół” Teren IDNLK w Ludźmierzu
10:00 - 16:00 Żywa bacówka. Pokaz wyrobów oscypka w bacówce edukacyjnej
10:00 - 16:00 Stoisko rękawic furmańskich
13:00 - 16:00 Wycieczka autokarowa Śladami Kultury Wołoskiej
14:00 - 16:00 Warsztaty botaniczne
16:00 - Spotkanie Honorowej Rady Programowej Instytutu
17:00 - Gala Wręczenia Tytułu Osobowości Karpat
18:00 - Koncert Zespołu Harni. Promocja nowej płyty o tematyce karpackiej

5 października – niedziela
11:00 - Msza św. w Sanktuarium Ludźmierskim w oprawie karpackiej
12:30 - 16:00 Aktywności dla turystów:
- Nauka tańców karpackich
- Interaktywna prezentacja strojów
- Prelekcje o ubiorze
13:00 - 16:00 Zajęcia dla dzieci „Zbójnickie Wyzwanie”
16:30 - Koncert finałowy
Występ 5 zaproszonych zespołów. Koncert otwarty dla wszystkich. Transmisja na FB i YT.

SZCZEGÓŁY WYDARZENIA:
3 października – piątek
Karpaty w opowieściach
Pierwszy dzień Święta Karpat dedykowany będzie wiedzy i wymianie doświadczeń. W Instytucie Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich w Ludźmierz rozpocznie się konferencja naukowa pt. „Granice Karpat”. Zaproszeni prelegenci m.in.: dr Dorota Majerczyk – etnograf, dr Artur Czesak – dialektolog przybliżą aktualne wyzwania i znaczenie tego pasma górskiego jako przestrzeni kulturowej i przyrodniczej. (wstęp wolny)
Następnie spotkanie z podróżnikami pod hasłem „Karpaty znane i nieznane”, gdzie przedstawione zostaną mniej oczywiste szlaki, historie i miejsca, których nie znajdziemy w popularnych przewodnikach. (wstęp wolny)

4 października – sobota
Karpacki Stół i gala Osobowości Karpat
Sobotni poranek rozpocznie się kulinarnym świętem. Przed budynkiem Instytutu trwać będzie Międzynarodowy Konkurs Kulinarny „Karpacki Stół”. W szranki staną zarówno profesjonalni kucharze, jak i pasjonaci kulinariów. Na oczach publiczności przygotują potrawy inspirowane tradycyjną kuchnią swoich regionów. Zmagania drużyn oceni specjalnie powołana komisja, a najlepsze dania zostaną wyróżnione nagrodami. 
Goście wydarzenia będą mogli nie tylko obserwować sam proces gotowania, ale również spróbować specjałów w ramach degustacji. (Wstęp wolny)
Towarzyszyć temu będzie działająca przez cały dzień bacówka – z pokazami tradycyjnego wyrobu oscypków. (Wstęp wolny)
Miłośnicy podróży będą mogli wziąć udział w wyprawie „Śladami Kultury Wołoskiej”. W programie znajdzie się autokarowa wycieczka do trzech tradycyjnych bacówek zlokalizowanych w różnych częściach Podhala. (Zapisy na stronie www.dziedzictwokarpat.pl).
Nie zabraknie również propozycji dla miłośników ziół i naturalnych metod leczenia. Podczas warsztatów zielarskich uczestnicy dowiedzą się: jak rozpoznawać i wykorzystywać rośliny w codziennym życiu, poznają ich właściwości zdrowotne i kulinarne, a także nauczą się przygotowywać proste mieszanki ziołowe. (Zapisy na stronie www.dziedzictwokarpat.pl).
Na terenie wydarzenia stanie także stoisko poświęcone tkaniu rękawic furmańskich – tradycji pielęgnowanej przez Górali Czarnych. Uczestnicy będą mogli spróbować własnych sił w tej niecodziennej sztuce. (wstęp wolny)
Wieczorem nastąpi kulminacja dnia – uroczysta Gala wręczenia tytułu Osobowości Karpat. 
W pierwszej, inauguracyjnej edycji tego wyróżnienia, tytuł otrzyma Gheorghe Zamfir – światowej sławy rumuński muzyk, mistrz fletni pana, który przez dekady promował duchowość i muzyczne dziedzictwo Karpat. Na scenie wystąpi zespół „Harni”, promującym nową płytę inspirowaną muzyką Karpat. Koncert będzie symbolicznym spotkaniem karpackich brzmień – ponad granicami i pokoleniami. (wstęp z zaproszeniem)

5 października – niedziela
Finałowe spotkanie z kulturą Karpat
Trzeciego dnia, po Mszy Świętej z oprawą karpacką w Sanktuarium Matki Bożej Ludźmierskiej, odbędą się warsztaty i animacje. Odwiedzający będą mogli spróbować nauki tańców karpackich, przymierzyć stroje regionalne i wysłuchać krótkich prelekcji o ubiorze.
Wszystkie aktywności będą prowadzić zaproszone zespoły:
• Zespół Białodunajcanie z Białego Dunajca (Górale Podhalańscy),
• Zespół Śwarni Łojce z Sandku-Kostrzy (Lachy Limanowskie),
• Zespół TRADITII ORMANENE z Rumunii,
• Zespół Zemplinčane SVOJINA z Słowacji,
• Zespół Bystrzyca z Czech.
Dla dzieci przygotowano specjalny blok aktywności – „Zbójnickie Wyzwanie”.
Zwieńczeniem wydarzenia będzie koncert finałowy z udziałem zespołów. Koncert będzie otwarty dla wszystkich i transmitowany na żywo.

Święto Karpat to trzy dni pełne spotkań, dźwięków, smaku i opowieści. To czas, kiedy tradycje różnych narodów splączą się w jednym miejscu – w duchu wspólnoty, otwartości i szacunku dla naszego dziedzictwa.
Zapraszamy wszystkich – mieszkańców, turystów, pasjonatów kultury – do udziału w wydarzeniu. Karpaty są wspólne. Ich historia, kultura i piękno należą do nas wszystkich.
Do zobaczenia!