Produkt turystyczny

GORCE: Sukcesja wtórna – kiedy las upomina się o swoje

Śladami Wołochów po Małopolsce

Zapraszamy na wędrówkę śladami Wołochów... 15 tras tematycznych wiodących przez Małopolskę, które razem składają się na całościowy, przekrojowy obraz pasterskiej spuścizny, dla której górskie tereny są tłem – kontekstem, który dzięki szlakom zyskuje dodatkową, niematerialną wartość.

Czas przejścia:

7:00

Odległość:

23,2

Poziom trudności:

2

Tematyka:

przyroda

Opis produktu

Przełęcz Knurowska - Stacja Turystyczna Studzionki 2,9 km (1:00 h) - Pod Kotelnicą 1,7 km (0:30 h) - Runek 2,6 km (1:00 h) - Polana Kudów 2,9 km (0:50 h) - Jaworzyny Ochotnickie 1,5 km (0:30 h) - Baza namiotowa Lubań 1,9 km (0:40 h) - Krościenko 9,7 km (2:30 h)

Trasa rekomendowana dla: turystów indywidualnych, grup, rodzin z dziećmi

Beskidzki krajobraz ukształtowany został przez wielowiekową działalność ludzi – pasterzy przybyłych z daleka, którzy oswoili dziką, górską przestrzeń pracą własnych rąk. Karczowanie lasów oraz ich wypalanie pozwoliło przygotować nowe tereny pod wypas owiec. Kilkusetletnia gospodarka pasterska przyczyniła się z kolei do powstania polan reglowych, na których spotkać można wiele wyjątkowych i rzadkich gatunków roślin wysokogórskich. Z czasem owce coraz rzadziej pojawiały się na halach, a las zaczął upominać się o swoje…

Proces degradacji polan reglowych, cennych przyrodniczo i krajobrazowo, nazywany jest sukcesją wtórną. Żyzne łąki, na których nie kontynuuje się już wypasu, giną bezpowrotnie, zarastane przez ekspansywne gatunki traw i krzewów, takich jak bliźniczka psia trawka, potocznie zwana „psiarką”, borówka czarna czy malina. Ostatnim etapem sukcesji jest rozwój młodników świerkowych, które w przeciągu kilkudziesięciu lat opanowują polanę, która nie jest użytkowana. Na łąki leżące odłogiem wkraczają drzewa, przesłaniając widoki na góry i doliny. 

Jedną z ciekawszych roślin, którą ciągle można spotkać na gorczańskich polanach, jest storczyk – roślina, która ewolucyjnie świetnie przystosowała się do owadopylności. Osobliwością storczyków jest nie tylko jaskrawe ubarwienie, przyciągające motyle i pszczoły, ale także nasiona. Należą one do jednych z najmniejszych na świecie, a nieco „za duża” łupina pozwala im z łatwością szybować, niesiona wiatrem. Rozwój storczyka – od nasienia do pierwszego kwitnienia – trwa jednak bardzo długo (3-6 lat). Zanikanie środowisk, w których storczyki mają szansę się rozwijać, grozi ich wyginięciem, dlatego wszystkie gatunki tego rodzaju występujące w Polsce objęte są ścisłą ochroną gatunkową. 

Trasa:

Trasa piesza wiedzie przez całe pasmo Lubania. Od przełęczy Knurowskiej, gdzie zaczyna się wędrówka, aż do Krościenka, gdzie wędrówka się kończy, podążamy szlakiem czerwonym – Głównym Szlakiem Beskidzkim. 

Przez przełęcz Knurowską przebiega tzw. Droga Knurowska, jedna z najpiękniejszych dróg widokowych w Polsce. Stąd udajemy się na wschód, by po ok. 1:00 h marszu dotrzeć do Studzionek, przysiółku Ochotnicy Górnej, gdzie działa niewielka prywatna izba etnograficzna oraz stacja turystyczna. Dalsza trasa wiedzie grzbietem – po drodze liczne polany, będące pozostałością dawnego pasterstwa. Większość z nich dzisiaj sukcesywnie zarasta drzewami. 

W odległości ok. 3:30 h marszu od Studzionek wspinamy się na szczyt Lubania, słynącego z rozległych panoram. Ich wygodne podziwianie od 2015 r. umożliwia wieża widokowa. Według legend Lubań to miejsce przeklęte i magiczne – to właśnie tutaj miejscowi czarownicy mieli toczyć ze sobą spory. Ludowe podania mówią, że po wypowiedzeniu przez jednego z baców-czarowników straszliwego przekleństwa, całe stado owiec wraz z juhasami zapadło się pod ziemię. Dźwięk zbyrcoków – dzwonków owiec – można podobno usłyszeć w dniu św. Jakuba (25 lipca).

Z Lubania schodzimy w kierunku bazy namiotowej Lubań, czynnej w sezonie letnim, a następnie kierujemy się w stronę Krościenka, do którego docieramy po ok. 2:30 h marszu. 

Dodatkowe informacje

Wydarzenia turystyczno-kulturowe w okolicy:

  • „Weekend z GPN”, maj, Gorczański Park Narodowy.
  • Watra Ochotnicka, sierpień, Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej.
  • Jesienny redyk w Ochotnicy, wrzesień, Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej.

Miejsca związane z kulturą

Współfinansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach
Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020