Szlak Kultury Wołoskiej -

Strój pasterski - portki Małopolska

Kategoria: Kultúra

Portki zdobione są haftowanymi parzenicami wokół przyporów, pieskami (rakami) po bokach bioder, lampasem biegnącym wzdłuż nogawek oraz kistakami (pomponami) na kostce. Portki zróżnicowane są pod względem zdobień, a czasem także stroju. Zdobienia te (głównie parzenice) różnią się w poszczególnych grupach etnograficznych.

Różnice w zdobieniu portek:

Górale Żywieccy - białe portki (nogawice) z przyporami haftowanymi czerwonoszafirowo-zielonymi nićmi oraz z czarnymi lampasami wzdłuż nogawek.
Górale Babiogórscy - białe portki bukowe, ozdobione skromnymi zielonoczerwonymi parzenicami wokół przyporów (rozporków).
Górale Orawscy - sukienne portki z dwoma przyporami, ozdobione czarnymi parzenicami w kształcie pętlic.

Górale Spiscy - w odmianie kacwińskiej strój nawiązywał do mundurów węgierskich honwedów (żołnierze ochotnicy węgierskich wojsk rewolucyjnych 1848–49). Mężczyźni nosili białe portki z dwiema parzenicami (cyframi) w kształcie serca
i czerwono-pomarańczowymi lampasami po bokach. Górale Podhalańscy – białe portki bukowe z czarnymi lampasami wzdłuż nogawek i dwiema paradnymi parzenicami zdobiącymi przypory. Stanisław Witkiewicz napisał, że w podhalańskich portkach jest szczególna moc obyczajowa i szczególny czar elegancji i piękna. Górale Sądeccy - sukienne portki zdobione czerwonymi lub czarnymi parzenicami w formie tzw. węzła rycerskiego lub małego serca i czarnymi lampasami. W lecie zakładano płócienne spodnie z obstrzępionymi nogawkami (cyrkę), w których strzępki materiału wiązano razem po kilka nitek we frędzelki.

Górale Pienińscy - białe cyfrowane (wyszywane) portki bukowe z czerwonymi lampasami i skromnym wyszyciem (sercówką) wokół jednego przyporu.
Górale Nadpopradzcy - sukienne spodnie (hołośnie) zdobione węzłem rycerskim (rodzaj parzenicy).
Górale Kliszczaccy - nosili dwa rodzaje portek: płócienne z mereżką i frędzlami u dołu, zwane płócionkami lub gaciami (stąd ich pogardliwa nazwa Gaciorze) i sukienne, ozdobione haftem wzdłuż rozcięcia zwanego kliszczem (stąd nazwa Kliszczacy).

Dane kontaktowe

Lokalizacja

Współfinansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach
Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020