Jednym z najbardziej oryginalnych rzemiosł związanych z górami w obszarze naszego zainteresowania jest wyrób krywulek, hardanek, drabinek, sylanek i innych ozdób z koralików. Najbardziej efektowanym dziełem jest krywulka – charakterystyczna biżuteria dla Łemkowszczyzny komaneckiej. W Komańczy bogate panny nosiły specjalne, kolorowe, wzorzyste ozdoby, które zakładały na szyję i ramiona niczym kołnierz. Ich wielkość i barwność świadczyły o zamożności panny. Wykonywano je z niewielkich koralików wielkości ziarenka maku. Naszyjniki mogły powstawać poprzez nawlekanie paciorków na nitki, których było od jednej do dziesięciu. Wzór budowany był dzięki odpowiedniemu krzyżowaniu i przewlekaniu, co dawało strukturę siatkową, a także wzory krzyżykowe i koliste. Łemkowskie krywulki wykonywano za pomocą igły lub na specjalnie do tego używanych krosienkach. Na Bojkowszczyźnie nie tworzono rozłożystych krywulek, lecz znacznie skromniejsze hardany (w formie wisiora), lub opaski na szyję z samych koralików lub z przyszytą doń krajką albo haftowana opaską.
Obecnie w Bieszczadach wytwarzane są tego typu wyroby, głownie dla rynku turystycznego. Wśród nich pierwszeństwo przypada pani Darii Boiwce, która wraz z nieżyjącym już mężem Stefanem stworzyła prywatne muzeum łemkowskie w Komańczy, gdzie oprócz oryginalnych eksponatów, wytwarzali wspaniałe krywulki i biżuterię łemkowską, a także kultywowali haft łemkowski – w tym tradycję haftowanych ikon. Kolejną osobą w regionie jest Ewelina Matusiak-Wyderka prowadząca pracownię artystyczną Miodosytnia. Zajmuje się produkcją i sprzedażą biżuterii koralikowej; tradycyjnej – etnicznej) oraz współczesnej, inspirowanej dawnymi wzorami. Prowadzi również warsztaty rękodzielnicze oraz prezentacje multimedialno-sensoryczne dotyczące rękodzieła. Obecnie w regionie coraz więcej osób podejmuje się tego rzemiosła. Krywulki, ale też inne przykłady regionalnego rzemiosła i sztuki, można podziwiać również w Uniwersytecie Ludowym w Woli Sękowej.
Po zorganizowaniu przed kilkoma laty przez Romana Glapiaka w Agrogospodarstwie „U Flika” w Dźwiniaczu koło Ustrzyk Dolnych warsztatów wykonywania trombit, które przeprowadzili członkowie – trombiciarze z zespołu ludowego, z Bojkowskiej Bitli, leżącej niedaleko polskiej granicy, także i to rzemiosło zaczyna się rozpowszechniać. Proces wykonywania trombity został opisany w rozdziale poświęconym, muzyce i instrumentom z Bojkowszczyzny, podobnie jak sposób wykonywania sopiłki.
Charakterystyczne są hafty tej części Karpat. Bardzo bogate i efektowne stanowią dekorację kobiecych i męskich bluzek, koszul, strojów, bieżników, serwetek, obrusów, zazdrostek itp. Bieszczadzkie hafty Łemkowszczyzny Wschodniej, a w szczególności Bojkowszczyzny, to wspaniałe, archaiczne, geometryczne wzory, zawierające przedchrześcijańską symbolikę, zasymilowaną przez nową religię do tego stopnia, że większość społeczeństwa nie zna już ich znaczenia, pomimo, że ich używa. Podobnie ma to miejsce w architekturze, którą zdobią rozety solarne, rozety sierpowate i inne pawuki (pająki), komańczańskie pawie pióra (paprotki), drzewa życia, itp.
Obecnie Bieszczady przeżywają renesans regionalnych haftów i zdobień geometrycznych, inspirowaną kulturą tych gór, co coraz częściej można dostrzec w przestrzeni publicznej. Oprócz haftów i architektury, motywy takie wykorzystywane są coraz liczniej w pamiątkarstwie. W zdobieniach malowanych, a nawet nadrukach na torbach, koszulkach itp.
W opracowywaniu stylizacji architektury drewnianej według inspiracji stylistyką z Bojkowszczyzny, specjalizuje się doskonały, bieszczadzki artysta, a jednocześnie pracownik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
Jedną z ciekawszych, miejscowych inicjatyw jest galeria „Czumak” państwa Darii i Tomasza Kośków, którzy oferują rękodzieło i wyroby pamiątkowe wytworzone w Karpatach Wschodnich, poczynając od Bieszczadów, przez Ukrainę, Słowację po Rumunię. Znajdziemy tu oryginalne wyroby z: drewna, wełny, tkaniny, ceramikę, ikony, obrazy, biżuterię i ozdoby ze 100% karpackim rodowodem. https://czumak.pl
Niezwykle interesującą ceramikę, inspirowaną głównie ceramiką pokucką (największe zbiory w Muzeum Historycznym w Sanoku) wykonuje Izabela Ziomek z Woli Sękowej, w gminie Bukowsko. Szczególnie cenne są kafelki wykonywane tradycyjną metodą, ozdobione rustykalnymi motywami i przedstawieniami figuralnymi.
Tradycyjne zawody można poznawać, a i uczyć się ich w „Bieszczadzkiej Szkole Rzemiosł, w Uhercach Mineralnych, prowadzoną przez zasłużonych, bieszczadzkich animatorów kultury: Marzenę i Janusza Demkowiczów.
Niepowtarzalne witraże i ozdoby ze szkła wprawionego w metal wykonuje niezrównanie Zofia Paterek z Sanoka. Podobnie wykonywane ozdoby nosiły Bojkinie i Bojkowie, szczególnie w formie spinek do soroczek.
Warto przytoczyć jeszcze kolejną, ciekawą inicjatywę, która przeprowadził Roman Glapiak w swoim gospodarstwie agroturystycznym, w Dźwiniaczu koło Ustrzyk Dolnych. Zorganizował on kilkukrotnie warsztaty druciarstwa artystycznego, wywodzącego się z dawnej tradycji oplatania drutem garnków glinianych. Ponieważ popyt na takie usługi zanikną w Karpatach wraz z rozpowszechnieniem się tanich garnków metalowych, niektórzy z druciarzy znaleźli dla siebie nową niszę, wykonując z plecionego, cienkiego drutu, połączonego czasem ze szkłem, ceramiką, a nawet kamieniami szlachetnymi, oryginalne, naczynia, koszyki, ozdoby, biżuterię i pamiątki. Tradycja ta przetrwała zaledwie w kilku miejscach Karpat słowackich. Dzięki inicjatywie Romana Glapiaka powraca tryumfalnie w polskie Bieszczady.
Bieszczadzka przestrzeń kulturowa posiada jeszcze wiele przebogatych inspiracji. Z racji jednak opisanych wcześniej zawirowań wojenno-etnicznych, wymagają one ponownego odkrycia, opracowania, opisania u spopularyzowania, co również czyni od lat autor tych słów.
