Czas przejścia:

8:00

Odległość:

24,4

Poziom trudności:

2

Tematyka:

etnografia

Opis produktu

Czartak - Przełęcz pod Magurką Ponikiewską 6,7 km (2:35 h) - Schronisko PTTK Leskowiec 2,1 km (0:45 h) - Krzeszów 5,8 km (1:30 h) - Gołuszkowa Góra 4,4 km (1:35 h) - Sucha Beskidzka 5,4 km (1:35 h)

Trasa rekomendowana dla: turystów indywidualnych, grup, rodzin z dziećmi

Wołosi przez lata obecności w polskich górach sukcesywnie zasiedlali kolejne rejony Beskidów, przemieszczając się na zachód. Na tereny Beskidu Małego dotarli na początku XVI w., przynosząc ze sobą nie tylko pasterskie zwyczaje, ale również coraz lepszą umiejętność łączenia sezonowego zajęcia z osiadłym trybem życia. Obszar pastwisk wysokogórskich był nieporównywalnie mniejszy, niż ten, który znali z innych rejonów Beskidów. W górnych częściach wsi coraz częściej tworzyli zatem przysiółki zwane zarębkami, których układ w terenie jest czytelny do dzisiaj. 

Polany, łąki i młaki wykorzystywane były przez pasterzy z Beskidu Małego nierzadko przez cały rok. Budowano na nich szałasy, w których składowano siano – karmiono nim owce i woły w okresie zimowym, w ogóle nie sprowadzając stada do wsi. Z biegiem czasu szałasy zamieniane były na domy, a na zboczach gór powstawały nowe, samodzielne gospodarstwa, kształtujące nową warstwę społeczeństwa – pola­niarzy. Od czasu do czasu właściciele ziemscy dokonywali kontroli i pomiaru tego typu przyrobisk, wciągając je do rejestru i legalizując przez nadanie ich użytkownikom aktu własności. Wołochom zawdzięczamy zatem nie tylko polany i górskie hale, ale także rozproszoną zabudowę i liczne górskie przysiółki, tak popularne na terenach Beskidu Małego. 

Beskid Mały, podobnie jak inne rejony polskiej części Karpat, również przeżywał swój „złoty okres” rozwoju pasterstwa. O intensywności wypasu na tym terenie mówią dokumenty historyczne księstwa zatorskiego i oświęcimskiego, z których wynika, że w XVI w. w lasach królewskich wypasano około 750 owiec. Szałaśnictwo zaczęło stopniowo zanikać u progu XX w. Dzisiaj większość polan stopniowo zarasta. 

--

Trasa:

Trasa piesza przebiega przez wschodnią część Beskidu Małego, zwaną Beskidem Andrychowskim – od jednego z ważniejszych miast tego regionu: Andrychowa.  Wędrówkę rozpoczynamy w Czartaku, przysiółku wsi Mucharz. Czartak to również nazwa regionalistycznej grupy literackiej, założonej przez Emila Zegadłowicza – polskiego poetę, prozaika i znawcę sztuki, który dzieciństwo spędził w dworze w Gorzeniu Górnym, położonym w pobliżu. Stąd szlakiem żółtym udajemy się na zachód, by po ok. 2:30 h marszu dotrzeć do przełęczy pod Magurką Ponikiewską. Po drodze góra Żar, której nazwa nawiązuje do polan pozyskiwanych metodą żarową. Pokiniew, wieś zlokalizowana w dolinie, jest również wsią związaną z osadnictwem wołoskim. 

Po ok. 0:45 h docieramy pod Leskowiec, górę dzisiaj porośniętą lasem. Na jej szczycie znajduje się duża polana, będąca pozostałością dawnego pasterstwa. Ważny węzeł szlaków turystycznych i jeden z najlepszych punktów widokowych w Beskidzie Małym. W pobliżu schronisko PTTK. 

Spod Leskowca szlakiem czerwonym schodzimy w dół, by po ok. 1:30 h dotrzeć do Krzeszowa i piąć się dalej na szczyt Żurawnicy i Gołuszkowej Góry. Stąd szlakiem zielonym udajemy się w dolinę rzeki Stryszawki, by po ok. 1:30 h dotrzeć do Suchej Beskidzkiej. 

Dodatkowe informacje

Wydarzenia turystyczno-kulturowe w okolicy:

• Święto Borówki, lipiec, Orawski Park Etnograficzny.
• Tydzień Kultury Beskidzkiej, sierpień, Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej.
• Babiogórska Jesień, wrzesień, Babiogórskie Centrum Kultury