Czas przejścia:

5:00

Odległość:

15,1

Poziom trudności:

2

Tematyka:

etnografia

Opis produktu

Zubrzyca Górna (Orawski Park Etnograficzny) - Hala Śmietanowa 3 km (1:00 h) - Przełęcz Krowiarki 2,7 km (1:00 h) - Schronisko PTTK Markowe Szczawiny 6,1 km (2:10 h) - Zawoja-Markowa 3,3 km (0:50 h)

Trasa rekomendowana dla: turystów indywidualnych, grup, rodzin z dziećmi

Hipotez na temat pochodzenia Wołochów jest wiele. Najpopularniejsza z nich mówi, że ten koczowniczy lud przywędrował na tereny południowej Polski wzdłuż Karpat, poszukując areałów wypasowych dla swojego bydła i owiec. To właśnie te ruchy migracyjne doprowadziły do zasiedlenia Łuku Karpat i powstania wspólnej, ciągle żywej wysokogórskiej kultury pasterskiej. 

Pobyt owiec na halach poprzedzał i kończył redyk – uroczyste wyjście pasterzy ze stadami oraz ich powrót. Sezon wypasowy tradycyjnie rozpoczynał się w dzień św. Wojciecha (23 kwietnia), kończył zaś w dzień św. Michała Archanioła (29 września). Wyjściu i dotarciu bacy, juhasów i owiec na górskie hale towarzyszyły magiczne obrzędy, mające na celu ochronę stada przed złymi mocami oraz gwarantujące udany wypas i bezpieczny powrót owiec do wsi. 

Mimo tego, że wędrowne pasterstwo, zwane transhumancyjnym, powoli w Europie zanika, kultywuje się redyki mające charakter widowiska folklorystycznego. To niezwykła okazja do zapoznania się z kulturą pasterską. W 2013 r. został zorganizowany wyjątkowy Redyk Karpacki – przepęd kilkuset owiec wraz z psami pasterskimi, osłami i końmi. Pasterze wraz ze swoimi zwierzętami dziennie pokonywali około 15 km, a w całości trasa ich wędrówki wyniosła ponad 1200 km. Prowadziła wzdłuż Karpat – z Rumunii przez Ukrainę, Polskę i Słowację, a kończyła się w Czechach.

Do najważniejszych, cyklicznych wydarzeń związanych z redykami, należą:

Święto Bacowskie w Ludźmierzu Wielki Redyk w Jaworkach  Babiogórska Jesień w Zawoi  Redyk w Ochotnicy Górnej Święto Bacowskie w Małym Cichym Spotkanie na Kopieńcu w Zakopanem 

Trasa:

Wędrówkę zaczynamy w Zubrzycy Górnej, znanej z Orawskiego Parku Etnograficznego – skansenu regionalnego, prezentującego dzieje i kulturę regionu Górnej Orawy. Stąd szlakiem zielonym udajemy się w kierunku Babiej Góry, po ok. 1:00 h docierając do malowniczej Hali Śmietanowej, zwanej również Halą Zubrzycką. W XVIII w. stanowiła jeden z popularnych terenów wypasowych i do dzisiaj pozostaje jednym z nielicznych miejsc w rejonie Babiej Góry, gdzie nadal można spotkać owce. Pniemy się coraz wyżej południowymi stokami, by po kolejnej 1:00 h dotrzeć na przełęcz Krowiarki – jej nazwa wywodzi się od ludowego określenia pasterek wypasających tutaj niegdyś krowy. 

W tym miejscu spotykamy szlak niebieski, tzw. Górny Płaj – starą drogę myśliwską, wybudowaną w II poł. XIX w. Podążamy nią w kierunku Markowych Szczawin. Odcinek ten jest szczególnie bogaty w źródełka. Górny Płaj przecina dolinki aż 9 potoków. Po ok. 2:00 h docieramy do schroniska PTTK Markowe Szczawiny. 

Stąd szlakiem zielonym schodzimy przez Suchy Groń do Zawoi. Po ok. 1:00 h docieramy do granicy Babiogórskiego Parku Narodowego. W pobliżu skansen im. Józefa Żaka w Zawoi Markowej – muzeum prezentujące tradycyjne drewniane budownictwo Babiogórców.

Dodatkowe informacje

Wydarzenia turystyczno-kulturowe w okolicy:

• Święto Borówki, lipiec, Orawski Park Etnograficzny.
• Tydzień Kultury Beskidzkiej, sierpień, Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej.
• Babiogórska Jesień, wrzesień, Babiogórskie Centrum Kultury.