Produkt turystyczny

GORCE: Bulanda – ostatni czarownik

Śladami Wołochów po Małopolsce

Zapraszamy na wędrówkę śladami Wołochów... 15 tras tematycznych wiodących przez Małopolskę, które razem składają się na całościowy, przekrojowy obraz pasterskiej spuścizny, dla której górskie tereny są tłem – kontekstem, który dzięki szlakom zyskuje dodatkową, niematerialną wartość.

Czas przejścia:

7:00

Odległość:

22,1

Poziom trudności:

2

Tematyka:

etnografia

Opis produktu

Ochotnica Górna - Gorczańska Chata 3,5 km (1:45 h) - Przysłop Dolny 3,6 km (1:40 h) - Jaworzyna Kamienicka (Bulandowa Kapliczka) 4 km (1:00 h) - Polana Gabrowska 1,3 km (0:20 h) - Schronisko PTTK Turbacz 2,1 km (0:35 h) - Wisielakówka 1,3 km (0:15 h) - Bukowina Miejska 2,4 km (0:30 h) - Nowy Targ, Oleksówki 3,9 km (1:00 h)

Trasa rekomendowana dla: turystów indywidualnych, grup, rodzin z dziećmi

Jak przystało na prawdziwego czarownika, Bulanda przewidział datę swojej śmierci. Pod koniec pożegnalnej uczty wyszedł przed dom i tak przemówił: „Dziękuję ci, słoneczko, żeś mi świeciło i wom, gwiazdy, tez, dziękuję tobie, wietrzyku, ześ powiewał według mej potrzeby i tobie, rzyko, żeś do mnie sumem gadała…”. Potem wrócił do izby i rzekł do rodziny i przyjaciół: „Moi kochani, jo już odchodze, bo na mnie cas. Ostajcie z Bogiem”. Tej samej nocy zmarł.

Tomasz Chlipała był jednym z najsłynniejszych beskidzkich baców. Jego przydomek ukuto w nawiązaniu do osiedla Bulandy we wsi Szczawa, z której pochodził, związany był jednak głównie z Lubomierzem. To właśnie tam, na osiedlu Dziedziny, gazdował jesienią i zimą. Od marca do końca września spotkać można go było z kolei na polanie Jaworzyna Kamienicka, gdzie wypasał owce.

Bulanda zasłynął przede wszystkim jako znachor i „naprawiacz” połamanych kończyn. Sztuki magicznej oraz medycznej uczył się ponoć u czarownika ze spiskiej Lewoczy, do którego sam pewnego dnia musiał udać się po pomoc w chorobie. Kiedy posiadł stosowne umiejętności, leczył innych z niemal wszystkich dolegliwości – wyjątek stanowiły choroby weneryczne i zakaźne. Tych chorych wyrzucał z bacówki, po czym długo i dokładnie mył ręce.

Powszechnie uchodził za osobę pobożną i prawą, szanowaną przez innych. Był bogaty, jak na miejscowe warunki, ale dochód przyniosło mu głównie pasterstwo. Za pieniądze, których się dorobił, w 1904 roku postawił kapliczkę na Jaworzynie Kamienickiej. Stoi tam ona do dzisiaj – znajduje się w górnym rogu jednej z najpiękniejszych gorczańskich polan, przy  zielonym szlaku od Polany Gabrowskiej Dużej przez Jaworzynę Kamienicką i Polanę Przysłop na Gorc.

Trasa:

Trasa piesza łączy kilka bardzo ważnych dla terenu Gorców miejsc. Wędrówkę rozpoczynamy w Ochotnicy, najstarszej wołoskiej wsi, będącej kolebką gorczańskiego pasterstwa. Stąd udajemy się szlakiem żółtym w kierunku grzbietu górskiego, mijając po drodze klimatyczną Gorczańską Chatę. 

Szlak żółty na Przełęczy pod Przysłopem łączy się ze szlakiem zielonym na jednej z najpiękniejszych widokowo gorczańskich polan. Warto zajrzeć do zlokalizowanej opodal – w okolicach Skałki – bacówki, w której można zobaczyć tradycyjne sposoby wyrobu produktów z mleka owczego. Kolejnym punktem trasy, przy którym warto się zatrzymać, jest legendarna Bulandowa Kapliczka, zlokalizowana przy zielonym szlaku na Jaworzynie Kamienickiej –  to właśnie tutaj swoje owce wypasał legendarny Tomasz Chlipała. Na Polanie Gabrowskiej zielony szlak łączy się ze szlakiem czerwonym, Głównym Szlakiem Beskidzkim, wiodąc już prosto na Turbacz – najwyższy szczyt Gorców (1310 m. n.p.m).

Pod schroniskiem spotykamy szlak żółty, którym schodzimy do Nowego Targu, mijając po drodze Bukowinę Miejską i kilka widokowych polan. Z tego miejsca rozciąga się wspaniała panorama na południe. Możemy podziwiać Podhale, Spisz i królujące na horyzoncie skaliste szczyty Tatr.


Dodatkowe informacje

Wydarzenia turystyczno-kulturowe w okolicy:

  • „Weekend z GPN”, maj, Gorczański Park Narodowy.
  • Watra Ochotnicka, sierpień, Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej.
  • Jesienny redyk w Ochotnicy, wrzesień, Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej

Miejsca związane z kulturą

Współfinansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach
Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020