Czas przejścia:

1:20

Odległość:

58,8

Poziom trudności:

1

Tematyka:

etnografia

Opis produktu

Ludźmierz - Szaflary 5 km (0:08 h) - Zakopane 16,8 km (0:25 h) - Dzianisz 12 km (0:17 h) - Chochołów 5 km (0:06 h) - Czarny Dunajec 9 km (0:11 h)  - Ludźmierz 11 km (0:11 h) 

Trasa rekomendowana dla: turystów indywidualnych, rodzin z dziećmi

--

Głęboka pobożność i nieokrzesana natura górali przez wiele wieków istniały obok siebie, inspirując artystów, zafascynowanych rejonem Podhala. Jednym z nich był Kazimierz Przerwa-Tetmajer, poeta i powieściopisarz urodzony w Ludźmierzu, który wyjątkowości świata górskiego poświęcił zbiór opowiadań pt. „Na Skalnym Podhalu”. Zostały one opisane gwarą podhalańską, którą – w niemal niezmienionej formie – można usłyszeć do dziś. 

Ludźmierz, rodzinna miejscowość pisarza, jest jednym z najważniejszych miejsc pod Tatrami. Przybywają tutaj co roku nie tylko górale i pielgrzymi z całej Polski, ale również polonia. To właśnie w ludźmierskim kościele znajduje się cudowna figura Matki Bożej z Dzieciątkiem, nazywana Gaździną Podhala, która od XV w. czuwa nad mieszkańcami podhalańskich osad. 

Ludźmierska parafia słynie z niezwykle podniosłego Święta Bacowskiego, związanego z początkiem wypasu. Odbywa się ono w okolicach św. Wojciecha (23 kwietnia) i jest błogosławieństwem owiec, które w uroczystym redyku wychodzą następnie na halę. W trakcie mszy świętej święcone są również woda i szczapy drewna, które bacowie zabierają ze sobą, by rozpalić z nich watrę – ognisko w bacówce.  

Przybycie Wołochów wywarło znaczący wpływ na rozwój regionu. Pasterze przynieśli ze sobą nie tylko umiejętność wypasu owiec w trudnych warunkach górskich, ale także wiele elementów współczesnej, podhalańskiej kultury – od nazwisk (m.in. Bargiel, Galas, Rogala), przez elementy stroju (m.in. pasy bacowskie, portki) i wyposażenia bacówek (m.in. koszar, ferula, warzecha), po magiczne obrzędy, które przez wiele wieków współistniały w najlepsze wraz z katolicyzmem.

Trasa samochodowa przebiega przez najważniejsze podhalańskie miejscowości:

Ludźmierz – najstarsza wieś na Podhalu. Urodził się tutaj poeta Kazimierz Przerwa-Tetmajer, piewca Podhala i góralskiej kultury. W Domu Związku Podhalan wystawa tematyczna pt. „W kręgu żywej (pasterskiej) watry”, której motywem przewodnim jest ogień palący się w bacówce.  Szaflary – nazwa miejscowości związana jest z okresem kolonizacji niemieckiej. Wywodzi się prawdopodobnie od słów: „Schafler” – bednarz, „Schafflare”– owczarze lub zniekształcenia słowa „Schaffner”– włodarz, zarządca. Zakopane – od końca XIX w. ośrodek kulturalny odwiedzany (lub zamieszkany) przez sławne postacie, zafascynowane rejonem Podhala. Z Zakopanem związani byli m.in.: Władysław Orkan, Stanisław Witkiewicz, Jan Kasprowicz, Karol Szymanowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz i inni.  Dzianisz – nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie z wołoskiego zestawienia słów „dzea-nysz” (rzeka w dolinie). Z góry Ostrysz rozciąga się wspaniały widok na Tatry, Czarny Dunajec, Kotlinę Nowotarską oraz Słowację. Chochołów – wieś zbudowana prawie w całości z oryginalnych chałup góralskich. Do miejscowej tradycji należy mycie ich z zewnątrz wodą z mydłem dwa razy do roku, na Wielkanoc i Boże Ciało.  Czarny Dunajec – ważnym elementem architektury były tu tzw. dworki czarnodunajeckie, czyli murowane parterowe domy z gankiem wspartym na filarach, obecnie już nieliczne. Ciągle oglądać można wiele zabytkowych drewnianych domów w tradycyjnym budownictwie. 

Dodatkowe informacje

Wydarzenia turystyczno-kulturowe w okolicy:

• Święto Bacowskie, kwiecień, Sanktuarium Matki Bożej Gaździny Podhala w Ludźmierzu.
• Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich, sierpień, Biuro Promocji Zakopanego.
• Sabałowe Bajania, sierpień, Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy"